İran Ekonomik Koordinasyon Yüksek Konseyi Sekreteri Muhsin Rızai, İran ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında egemenlik anlaşmazlığının yaşandığı üç ada hakkında BAE’nin tezlerini destekleyen bildiriye imza atan Rusya’ya “Üç ada Kırım Yarımadası değil” diyerek tepki gösterdi.
Eski Devrim Muhafızları Ordusu komutanlarından Rızai, X sosyal medya platformundan paylaştığı mesajında, Fas’ın Marakeş kentinde yapılan 6. Rus-Arap Forumu sonrasında yayımlanan sonuç bildirisinde, Basra Körfezi’ndeki Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarına ilişkin ifadeleri değerlendirdi.
Rızai, mesajında şu ifadelere yer verdi:
“Üç ada hakkında müzakerelerin söz konusu olmayacağını defalarca belirttik. Birleşik Arap Emirliklerinin bu konudaki aşırı talepleri kendilerinin çıkarına değil ve bunların sonuçları olur.
DOSTÇA OLMAYAN MÜDAHALELER…
Rusya’nın İran’ın toprak bütünlüğüyle ilgili dostça olmayan müdahaleleri bir daha tekrarlanmamalıdır. Üç ada Kırım Yarımadası değildir.”
Fas’ta 20 Aralık’ta düzenlenen 6. Rus-Arap Forumu’nun ardından yayımlanan ortak açıklamada, “BAE’nin, Büyük Tunb, Küçük Tunb ve Ebu Musa adalarıyla ilgili İran ile yaşadığı anlaşmazlığın, uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde ve ikili müzakereler yoluyla çözülmesi için tüm barışçıl çabalara destek” vurgusu yapılmıştı.
İran Dışişleri Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, İran’ın söz konusu 3 adadaki “egemenliğinin müzakereye açık olmadığı” ifade edilmişti.
İRAN İLE BAE ARASINDA ANLAŞMAZLIK
Hürmüz Boğazı’na yakınlığı ve bölgedeki petrol potansiyeli sebebiyle stratejik konumda yer alan Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarıyla ilgili İran ve BAE hakimiyet iddiasında bulunuyor.
Adalar 1971’e kadar İngiliz işgali altındaydı. Kasım 1971’de İngiltere’nin adaların kontrolünü BAE’ye devrederek çekilmesinin hemen ardından İran adalarda hakimiyeti ele geçirdi.
BAE, adalara askeri güçlerini konuşlandıran İran’ı “işgalci” olarak niteliyor.
Adalar üzerindeki haklarının tarihsel olarak çok eskilere dayandığı tezini ileri süren İran, adaların geçici olarak 1903’te İngilizlerin eline geçtiğini ve 1971’de iade edildiğini, dolayısıyla “o tarihte henüz kurulmamış olan BAE’nin hakimiyet iddiasında bulunamayacağını” savunuyor.
BAE ise adalardaki hak iddiası doğrultusunda Arap ülkeleri ve uluslararası kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunuyor.
– Rusya daha önce de adalarla ilgili müzakere çağrısı yapmıştı
İran, Aralık 2022’de Suudi Arabistan’da düzenlenen Çin Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Zirvesi sonrasında üç ada hakkında BAE’nin tezlerinin savunulması üzerine Çin’in Tahran Büyükelçisi’ni Dışişleri Bakanlığına çağırmıştı.
Tahran yönetimi, 11 Temmuz’da ise Rusya ile KİK Zirvesi sonrasında da sorunun çözümü için müzakere çağrısında bulunması üzerine Rusya’ya benzer tepkide bulunmuştu.
